Паводле прагнозу ААН, да 2050 года 68% насельніцтва планеты будзе жыць у гарадах. А гэта значыць, што жадаючых займацца сельскай гаспадаркай будзе змяншацца. Але выйсце ёсць: сучасныя тэхналогіі дазваляюць вырошчваць ягады, гародніну, травы і грыбы дзе заўгодна — нават у закінутых тунэлях метро і на дахах хмарачосаў. Plus-one.ru — пра тое, як развіваецца гарадская сельская гаспадарка.
Гарадскія фермы чымсьці падобныя на бібліятэкі і дазваляюць размясціць максімальную колькасць расады на мінімальнай плошчы
Вертыкальная сельская гаспадарка
Вертыкальныя гарадскія фермы - гэта аўтаматызаваныя аграпрамысловыя комплексы. Градкі размяшчаюцца на спецыяльных стэлажах, таму ферма займае мінімум месца. Яго можна ўсталёўваць як на вуліцы, так і ў памяшканні.
Гарадскія фермы разлічаны на круглагадовую вытворчасць. Іх уладальнікам не трэба баяцца, што ўраджай з'едуць шкоднікі або што з-за недахопу паліву плён стануць гарчыць. Усе важныя працэсы кантралююцца праграмай аўтаматычнага кіравання. Датчыкі правяраюць стан раслін і глебы, праграмнае забеспячэнне адказвае за падтрыманне аптымальнай тэмпературы, асвятленне, вентыляцыю і рэгулярны паліў, а штучны інтэлект прадказвае ўраджайнасць.
Глеба раслінам у гарадской гаспадарцы практычна не патрэбна: усё неабходнае яны атрымліваюць з пажыўнага раствора, які паступае да каранёў. Пры гэтым каранёвая сістэма можа размяшчацца ў субстраце, напрыклад, у керамзіце, какосавым валакне, торфе, або проста вісець у паветры. У гарадскіх цяпліцах можна вырошчваць многія культуры: зеляніна, салата, балгарскі і чылі, баклажаны, клубніцы. Памідоры і агуркі вырошчваць складаней — яны займаюць шмат месца. А карняплоды, такія як бульба ці морква, у гарадскіх гаспадарках наогул не растуць.
Для сучасных спажыўцоў гарадскія цяпліцы сталі спосабам атрымаць экалагічна чыстую прадукцыю «прама з агарода»
Тэндэнцыі росту рынку гарадскіх ферм
Адна з першых камерцыйных вертыкальных ферм з'явілася ў Сінгапуры ў 2012 годзе. Плошча гэтай астраўной дзяржавы з насельніцтвам больш за 5.5 мільёна чалавек складае ўсяго 733 квадратных кіламетры, прыкладна ў тры разы менш, чым Масква (з улікам Новай Масквы), таму мульты — там хутка сталі папулярнымі шмат'ярусныя ложкі.
Гарадское земляробства актыўна развіваецца і ў іншых краінах свету. Так, у Лондане ў падземных бункерах вырошчваюць салата і зеляніна, а ў закінутых ветках метро - грыбы. Найбуйнейшую расійскую гарадскую ферму будуе ў Екацярынбургу кампанія «Агратэхнафарм». На плошчы каля 95 тысячы квадратных метраў плануецца вырошчваць больш за 1 тон клубніц у год. м. Да 2027 года кампанія плануе пабудаваць яшчэ 49 такіх ферм у розных гарадах Расіі.
Для сучасных спажыўцоў гарадскія цяпліцы сталі спосабам атрымаць «прама з агарода» экалагічна чыстую прадукцыю, вырашчаную без пестыцыдаў і кансервантаў. Паводле прагнозу амерыканскай кансалтынгавай кампаніі Grand View Research, да 2028 годзе сусветны рынак гарадскіх ферм дасягне $21.15 млрд з гадавым прыростам на 23.6%.
Росту попыту будзе садзейнічаць не толькі цікавасць да арганічных прадуктаў харчавання, але і глабальнае пацяпленне. Кліматолагі з Фінляндыі мяркуюць, што ўраджайнасць знізіцца ў 30% сельскагаспадарчых рэгіёнаў свету, а некаторыя ўчасткі зямлі ўвогуле стануць непрыдатнымі для вырошчвання раслін. Так, на тэрыторыі Расіі налічваецца каля 100 мільёнаў гектараў зямель, схільных апустыньванню, а плошча Сахары за апошняе стагоддзе павялічылася на 10%.
Гарадскія гаспадаркі акупляюцца амаль удвая хутчэй, чым класічныя цяпліцы
Мінусы і падводныя камяні
У Расіі сіціфармінг толькі пачынае развівацца, таму шанцы сутыкнуцца з высокай канкурэнцыяй мінімальныя. Але перш чым прыступіць да ўладкавання шмат'ярусных градак, варта ўлічыць наступныя нюансы:
Патрэбны значныя фінансавыя ўкладанні. Ўстаноўка для вырошчвання микрозелени ў хатніх умовах каштуе 10-40 тысяч рублёў, а вертыкальная ферма камерцыйнага выкарыстання плошчай 100-120 кв. м — 700-800 тысяч рублёў. Але на гэтым выдаткі не сканчаюцца. Сістэма спажывае шмат электраэнергіі і патрабуе рэгулярнага абслугоўвання. За карыстанне праграмным забеспячэннем таксама прыйдзецца плаціць — каля 100 рублёў у месяц за кожны квадратны метр «градак».
Для апылення некаторых раслін неабходныя казуркі, напрыклад, чмялі. Калі вы наладжваеце ферму каля жылых дамоў, трэба паклапаціцца, каб яны не вылецелі з акна і не пасяліліся на балконе суседзяў.
Земляробства на даху
Гарадскія цяпліцы з'яўляюцца і на дахах шматпавярховых дамоў мегаполісаў. Напрыклад, на даху выставачнага цэнтра Porte de Versailles у Парыжы адкрылася ферма плошчай 14 тысяч квадратных метраў. Яго прадукты выкарыстоўваюцца для падрыхтоўкі ежы ў мясцовым рэстаране. На даху супермаркета ў Брусэлі расце больш за 60 відаў культур, а кампанія Brooklyn Grange абсталявала на дахах Нью-Ёрка гарадскія фермы плошчай 2.2 га і штогод збірае з іх больш за 44 тон прадукцыі.
У Расіі для азелянення сталі выкарыстоўваць дахі дамоў. Асабліва распаўсюджана такая тэндэнцыя ў Маскве - тут на вышыні птушынага палёту растуць лугавыя травы, кветкі, хмызнякі і нават дрэвы. Такія сады не патрабуюць паліву - ім дастаткова дажджавой вады. Магчыма, хутка фермы з'явяцца на дахах расійскіх дамоў.
У 2009 годзе прадпрымальнікі з Вялікабрытаніі прыдумалі грыбную ферму Grocery і пачалі навучаць людзей гэтай справе
Грыбная ферма
Грыбы - аптымальны варыянт для гарадскога земляробства: яны не патрабуюць шмат цяпла і святла, а значыць, расход электраэнергіі будзе мінімальным. Падыдуць практычна любыя памяшканні, у тым ліку закінутыя паркоўкі, склады, бамбасховішчы, падвалы. Так, кампанія Grocery з Вялікабрытаніі вырошчвае вешанкі на трэцім паверсе звычайнага офіснага будынка на мяшках, падвешаных да металічных бэлек. У якасці падкладкі выкарыстоўваецца салома і кававая гушча, якую кожны тыдзень супрацоўнікі Бакалеі забіраюць з мясцовых кавярняў. У пакоі плошчай 20 кв. м штотыдзень вырастае 75 кг вешанак. Фермеры збіраюць іх і адразу дастаўляюць пакупнікам.
Сіціфермерства як фактар развіцця гарадскога асяроддзя ў канцэпцыі ўстойлівага развіцця
Вырошчванне раслін у гарадскіх гаспадарках эканоміць прыродныя рэсурсы. Выдатак вады зніжаецца да 95%, а расход глебы - да 99%. Акрамя таго, такі падыход не патрабуе апрацоўкі пасеваў пестыцыдамі, гербіцыдамі, фунгіцыдамі. А за кошт кароткага шляху ад «агарода да прылаўка» зніжаецца вугляродны след прадукцыі. Усё гэта набліжае нас да дасягнення ЦУР 11 — «Забеспячэнне экалагічнай устойлівасці гарадоў і населеных пунктаў».
Гарадскія фермы могуць дапамагчы ў барацьбе з высечкай лясоў планеты. Прафесар грамадскага аховы здароўя і мікрабіялогіі Калумбійскага ўніверсітэта Дыксан Дэспам'е адзначыў, што калі фермеры вырабляюць 10% прадуктаў харчавання ў гарадскіх умовах, гэта дазволіць кожны год вызваляць 34 тысячы квадратных кіламетраў сельскагаспадарчых тэрыторый для аднаўлення лясоў.
Яшчэ адна мэта гарадскога садоўніцтва - знішчэнне голаду. У некаторых краінах, у тым ліку афрыканскіх, тэрыторый, прыдатных для сельскай гаспадаркі, катастрафічна мала. У той жа час насельніцтва свету працягвае расці, а разам з ім і колькасць людзей, якія пакутуюць ад голаду. Уладкаванне гарадскіх ферм можа вырашыць гэтую праблему, а таксама стварыць дадатковыя працоўныя месцы.
Крыніца: https://plus-one.ru