А ці ведаеце вы, што вінаград, маліну, вішні, лімоны і іншыя садавіна можна падаваць на пару месяцаў раней, пры ўмове, што вы пасадзілі іх пад плёнку.
Аддаляючыся ад адкрытага грунту
Вось такая навіна! Аказваецца, нават садавіна можна вырошчваць у цяпліцах. Для мяне, прызнаюся, гэта навінка. Не, вядома, я чуў, што ўсё больш аграрыяў пераходзяць з землянога на цяплічнага вытворчасці, каб пазбегнуць наступстваў сопкай расы і атрутных дажджоў. Але вырошчваць садавіну пад плёнкай... З цікавасцю разглядаю вінаграднік сваіх знаёмых земляробаў з вёскі Натухаеўская – Вольгі і Уладзіміра Коўрыгіных.
– Спачатку мы таксама вырошчвалі памідоры ў цяпліцах, але аднойчы знаёмы аграном, які шмат гадоў займаецца вінаградарствам, сказаў, што нашы цяпліцы ідэальна падыходзяць для гэтай культуры. Сапраўды, мой муж адразу паставіў маштабныя канструкцыі — вышынёй 3.7–4.2 метра, шырынёй 6 метраў», — распавядае Вольга.
Але такія высокія аранжарэі будавалі, аказваецца, не для таго, каб разбіць у іх агарод, а з асаблівай мэтай – каб цёплае паветра падымалася да столі і раслінам не было так горача позняй вясной і летам, таму каб яны не «гарэлі».
А тры гады таму сям’я адважылася на эксперымент – па радзе сябра пасадзілі вінаград у цяпліцы. А летась мы ўжо атрымалі першы ўраджай.
– Памятаеце, якім складаным быў мінулы год для вінаградараў? — пытаецца Вольга Коўрыгіна. – Ягадка была ўся ў сіняках і хворая ад частых ліўняў. Многія вытворцы ўвогуле не маглі сабраць ураджай, бо не было чаго збіраць. І ў нас усё атрымалася выдатна! Бо вінаград быў схаваны ад непагадзі пад плёнкай. Ужо ў пачатку жніўня на нашым стале быў кішмыш. Тады як на адкрытым паветры гэты гатунак спее толькі ў верасні.
Пра хваробы можна забыцца
У Каўрыгінскіх цяпліцах у гэты час, у сярэдзіне красавіка, квітнее вінаград гатунку Рашфор, а ўсе астатнія вяскоўцы яшчэ нават не пусцілі бутоны. Уладальнікі ЛПХ зрабілі стаўку на сталовы вінаград, пасадзіўшы некалькі самых папулярных гатункаў кішміша – «прамяністы», «векавой», «аттыка».
– У цяпліцы ёсць яшчэ адна перавага – вінаград у ёй не хварэе, а значыць, не трэба яго так часта апрацоўваць, у адрозненне ад кустоў, высаджаных на адкрытым паветры. Напрыклад, у гэтым годзе мы толькі аднойчы апрацавалі медным купарвасам свой вінаграднік. І ўсё!
Вы спытаеце, навошта гэтай сям'і патрэбен ранні вінаград? Адказ просты: Коўрыгіны жывуць натуральнай гаспадаркай. Яны вырабляюць абсалютна ўсё для стала ў сваім садзе. Прычым гаспадары прыватных гаспадарак кормяць не толькі сябе, іх прадукцыю купляюць знаёмыя і сябры. Гэта не столькі бізнес, колькі жаданне паласавацца прадуктамі, вырашчанымі сваімі рукамі, на чыстай зямлі. Да таго ж ранні вінаград дае вяскоўцам невялікую перавагу на рынку – магчымасць зарабіць крыху больш. Не для таго, каб стаць багацейшым: фермер вымушаны ўкладваць вялікія грошы ў вытворчасць. А цяпер Коўрыгіныя будуюць яшчэ адну аранжарэю для маліны.
Вецер разнесла маліну
– Летась нашу маліну, якая расла пад адкрытым небам, ветрам знесла. Цяпер мы вырашылі пабудаваць для яе цяпліцу. Для тых, хто аддаў перавагу цяплічнай вытворчасці перад наземнай, маліна ўжо ў красавіку набірае колер, а ў маі можна будзе збіраць ягады. Пад плёнкай маліна менш хварэе, яе не псуюць шкоднікі, яе не трэба апрацоўваць. А ў цяпліцы ягада больш пяшчотная, — пералічвае перавагі такога спосабу вырошчвання Вольга.
Аказваецца, у цяпліцах можна культываваць карлікавыя грушы і раннія вішні. Сябры Коўрыгіных вырошчваюць лімоны ў цяпліцах. Усяго сёння Коўрыгіныя маюць пад плёнкай пяць гектараў зямлі.
Дзяржава дапамагае?
Вядома, я пацікавіўся, ці карыстаюцца ўладальнікі гектараў праграмамі дзяржпадтрымкі. Так, вяскоўцам кампенсуецца частка выдаткаў на будаўніцтва цяпліц. Грошы для нашага часу невялікія, калі ўлічыць, што метал падаражэў удвая. Але гэтай дапамозе рады і сельгасвытворцы.
Вось што распавёў начальнік упраўлення сельскай гаспадаркі гарадской адміністрацыі Мікалай Плахоцін аб формах дапамогі ўласнікам прыватных гаспадарак і фермерам:
– Наваросіяне могуць разлічваць на два віды дапамогі – з абласнога бюджэту і з гарадской казны. Рэгіён будзе падтрымліваць субсідыі на кампенсацыю часткі выдаткаў, якія пайшлі на набыццё сельскагаспадарчай жывёлы, будаўніцтва цяпліц для вырошчвання агародніны, на набыццё сістэм кропельнага паліву, на набыццё маладняку трусоў, гусей, курэй. А горад падтрымае прыватныя падсобныя гаспадаркі і прадпрымальнікаў, якія пабудуюць цяпліцы для вырошчвання ягад, вінаграда і агародніны, вернуць частку сродкаў, затрачаных на набыццё курэй, перапёлак, качак і індыкоў, на набыццё кармоў.
Дарэчы, Мікалай Генадзьевіч паведаміў, што ў закон аб дзяржпадтрымцы ўносяцца змены: плануецца фінансавая дапамога з абласной казны і вытворцаў, якія збіраюцца вырошчваць ягадныя культуры ў цяпліцах. Так што Коўрыгін трапіў у кропку і зможа прэтэндаваць на субсідыі.