Аспірант Азова-Чарнаморскага інжынернага інстытута Максім Папоў спраектаваў і пабудаваў у Зярнаградзе энергазберагальную цяпліцу, аўтаномную ад інжынерных сетак. Такія комплексы называюцца біовегетарыя. Яны дазваляюць вырошчваць розныя культуры ў цяпліцы на працягу ўсяго года. Такія тэхналогіі толькі пачынаюць выкарыстоўвацца ў сельскай гаспадарцы і пакуль не атрымалі шырокага распаўсюджвання.
Зараз праходзіць выпрабаванні цяпліца, якую пабудаваў Максім Папоў. Пачалі вырошчваць мікразялёны і традыцыйную зеляніну. Па словах Максіма, ураджай добры і ўжо прыносіць даход.
Заняцца распрацоўкай высокатэхналагічных аранжарэяў навукоўца і пачаткоўца прадпрымальніка Максіма Папова пераканаў яго кіраўнік. Максім не хацеў вывучаць аранжарэі, але, прыслухаўшыся да парад калег, паспрабаваў і зацікавіўся тэмай.
– Яшчэ ў магістраце агітавалі рабіць аранжарэі, а я не, не хапіла на гэта душы. Потым паступіў у аспірантуру, мой навуковы кіраўнік прапанаваў рабіць цяпліцы, я пагадзіўся. Ну, пойдзем. Мы пачалі паціху пісаць навуковыя артыкулы, назапашваць матэрыял і прыйшлі да распрацоўкі біявегетарыянства.
У 2019 годзе Максім перамог у конкурсе «Умнік» і атрымаў грант ад Фонду садзейнічання інавацыям у памеры 500 тысяч рублёў, што дазволіла яму перанесці праект з малюнкаў у жыццё. На сваім участку ў Зярнаградзе Максім пабудаваў першы ўзор цяпліцы.
Біявегетарыянскія цяпліцы адрозніваюцца ад звычайных цяпліц тым, што працуюць аўтаномна ад інжынерных сетак і могуць забяспечваць цяплом круглы год. Сонечная энергія пераўтворыцца ў электрычную з дапамогай фотаэлектрычных модуляў. Каб забяспечыць водазабеспячэнне, пад расліннасцю робяць свідравіну. Вада з яго перапампоўваецца ў ёмістасці, устаноўленыя каля цяпліцы. Яшчэ адна перавага біярасліннасці перад традыцыйнымі цяпліцамі - гэта наяўнасць паўночнай уцепленай сцяны, якая зніжае страты цяпла ў халоднае надвор'е.
Асноўная асаблівасць біявегетацыі — сістэма назапашвання і назапашвання цяпла ў глебе. Пенаполістырол ўкладваецца на глыбіню каля 50 см. Насыпаецца пласт пясчана-жвіровай сумесі, мантуюцца контуры цеплазабеспячэння, затым ўкладваецца яшчэ адзін пласт сумесі, заліваецца бетон, зверху насыпаецца пласт грунту.
У звычайных цяпліцах пры павышэнні высокай тэмпературы ў цёплы час сутак адчыняюцца вокны і пачынаецца інтэнсіўнае праветрыванне. У біявегетарыянцаў цеплавы паток накіроўваецца не на вуліцу, а пад глебу ў бетон. Калі становіцца холадна, бетон аддае цяпло, з падземнай сістэмы паток перанакіроўваецца ўверх.
Зараз праходзіць выпрабаванні эксперыментальны ўзор біявегетарыі. Другі год там вырошчваюць каля 20 гатункаў мікразялёных і класічнай зеляніны.
Цяпліцы прызначаны для фермерскіх пасёлкаў, дзе ёсць цэнтральнае электразабеспячэнне, але камунікацыі на палях не праводзяцца. Стварэнне біявегетарыянкі дазваляе зэканоміць на падключэнні сетак і ацяпленні цяпліцы. Па словах Максіма, калі ўзімку маразы дасягалі -23 °C, у цяпліцы было +13 °C. Нягледзячы на перавагі вегетарыянскага расліны, запусціць бізнес па іх вытворчасці і вывесці праект на рынак складана. Прадаваць такія цяпліцы Максім Папоў цяпер не плануе. Попыт, верагодна, будзе нізкім. У цяперашняй крызіснай сітуацыі ўсе імкнуцца зэканоміць, таму выберуць традыцыйную цяпліцу, кошт якой у некалькі разоў меншая. Акрамя таго, на тэставанне вегетарыянскага расліны спатрэбіцца не менш за 5 гадоў, у ідэале яго трэба праверыць ад 10 да 15 гадоў. Тэхналогія стварэння павінна быць дакладна прапісана, усе выяўленыя на стадыі праектавання памылкі ўхілены, адзначае Максім:
— Цяпліцу пабудаваў сам, з дапамогай сяброў і родных. Дзесьці яны зрабілі гэта накос, памыліліся, вылучылі недахопы, якія трэба выправіць і перарабіць.
Яго заснавальнік плануе выкарыстоўваць цяпліцу для развіцця ўласнай сельскай гаспадаркі. Максім ужо стварыў і прасоўвае брэнд Max Greenhouse, пад якім прадае прадукцыю, вырашчаную ў цяпліцы. У расліннасць можна пасадзіць што заўгодна, нават бульбу, жартуе Максім Папоў:
– Тут трэба падыходзіць з пункту гледжання эканамічнай мэтазгоднасці. Вегетацыйны перыяд памідораў - 3 месяцы, шпінату, рукколы, капусты - 21 дзень. Таму мы зрабілі акцэнт на зялёных насаджэннях, і людзі гэта добра ўспрымаюць, попыт добры.
Цяпер рэалізацыя ідзе ў асноўным праз сацыяльныя сеткі. У планах на бліжэйшы час – заключэнне дагавораў з рэстаранамі і кафэ. У стварэнне цяпліцы было ўкладзена каля 600 тысяч рублёў, з якіх 500 тысяч — грант, 100 тысяч — уласныя сродкі заснавальніка. Праект ужо пачаў акупляцца і прыносіць прыбытак. За два гады Максім здолеў адбіць каля 25-30% укладанняў. Улетку ён плануе пашырыць плошчу сваёй фермы і пабудаваць другі вегетарыянскі блок.