Краснадарскі край уваходзіць у тройку рэгіёнаў-лідэраў па вытворчасці агародніннай прадукцыі абароненага грунту. Аднак доля імпартнага кампанента ў цяплічнай вытворчасці застаецца высокай. Рост кошту сыравіны, запчастак для тэхнікі і лагістыкі, звязаны з санкцыйным ціскам на Расею, прывёў да росту кошту гародніны і зніжэння маржынальнасці бізнесу кубанскіх аграрыяў. Удзельнікі рынку сцвярджаюць, што для падтрымання працоўных працэсаў АПК патрэбна дзяржаўная падтрымка.
Рост аб'ёмаў і тэхналогій
Валавы збор агародніны закрытага грунту сельскагаспадарчых арганізацый Краснадарскага краю, не аднесеных да малога прадпрымальніцтва, у студзені—кастрычніку 2022 года склаў 88.6 тыс. тон. Гэта амаль на 3 тысячы тон больш, чым за аналагічны перыяд мінулага года. Пра гэта «Коммерсант-Кубань» паведамілі ў Краснадарстаце.
Па дадзеных рэгіянальнага Міністэрства сельскай гаспадаркі і перапрацоўчай прамысловасці, Кубань уваходзіць у тройку рэгіёнаў-лідэраў па зборы цяплічных гародніны разам з Маскоўскай і Ліпецкай абласцямі. У Краснадарскім краі вытворчасць агародніннай прадукцыі абароненага грунту складае больш за 16 кг на аднаго жыхара пры норме 12 кг. План вытворчасці ў 2022 годзе - 112 тысяч тон.
«Стабільны аб'ём вытворчасці забяспечваецца за кошт пашырэння плошчаў цяпліц і павелічэння вытворчасці прадукцыі з адзінкі выкарыстанай плошчы, што дасягаецца за кошт укаранення новых тэхналогій вырошчвання агародніны ў абароненым грунце, а таксама выкарыстання высокаўраджайных сартоў. . У бліжэйшыя гады, па прагнозах экспертаў галіны, вытворчасць цяплічных гародніны на Кубані можа вырасці да 130-140 тысяч тон. Гэта звязана з ажыўленнем інвестыцыйнай актыўнасці, накіраванай на рэалізацыю праектаў па будаўніцтве новых высокатэхналагічных цяплічных комплексаў», - распавядае «Коммерсант-Кубань» міністр сельскай гаспадаркі і перапрацоўчай прамысловасці Краснадарскага краю Фёдар Дэрэка.
У бліжэйшыя гады, па прагнозах экспертаў галіны, вытворчасць цяплічных гародніны на Кубані можа вырасці да 130-140 тысяч тон.
Па дадзеных рэгіянальнага Мінсельгаса, на Кубані працуюць 11 прамысловых высокатэхналагічных цяплічных комплексаў агульнай плошчай больш за 240 га. На іх долю прыпадае 96 працэнтаў ад агульнага аб'ёму цяплічнай агародніны вобласці. Лідэрамі па вытворчасці гародніны абароненага грунту з'яўляюцца Динской, Беларэчанскі, Цімашэўскі, Чырвонаармейскі, Северскі раёны і Краснадар. «Менавіта тут сканцэнтраваны найбуйнейшыя цяплічныя комплексы вобласці з самымі перадавымі тэхналогіямі вытворчасці. На многіх тэхналагічнае абсталяванне дазваляе атрымаць больш за 70 кг гародніны з квадратнага метра», — паведамляе прэс-служба ведамства.
Так, адзін з найбуйнейшых у Расіі цяплічных комплексаў «Зялёная лінія», які належыць гандлёвай сеткі «Магніт», размешчаны ў Дзінскім і Ціхарэцкім раёнах Краснадарскага краю. «Сёлета за кошт пашырэння вытворчых магутнасцей разлічваем атрымаць большы ўраджай — каля 58 тыс. т агуркоў і таматаў розных відаў, у тым ліку таматаў черрі і кактэйльных, на якія мы робім вялікую ўвагу з-за папулярнасці пазіцый», паведамляе прэс-служба кампаніі.
Цяплічныя гародніна ўсяго за 20 гадоў ператварыліся з рэдка ўжыванага сезоннага прадукту ў штодзённую частку рацыёну расейцаў. «Актыўнае развіццё цяплічнага агароднінаводства ў Расіі пачалося пасля ўвядзення харчовага эмбарга ў 2014 годзе. Да гэтага каля мільёна тон гародніны штогод імпартавалася з Турцыі, Ірана і іншых краін», — распавядае старшы выкладчык кафедры Юлія Тулупнікава. Кафедра эканамічнай тэорыі і сусветнай эканомікі Універсітэта Сінэргіі.
Уся ўвага агуркам
Тэндэнцыяй апошніх гадоў стала пашырэнне пераліку агароднінных культур, якія вырошчваюцца ў абароненым грунце, адзначаюць у прэс-службе рэгіянальнага Мінсельгаса. Калі раней гэта былі традыцыйныя памідоры і агуркі, то сёння - перац, баклажаны, салаты, зеляніна. Змяніўся і працэнт вырошчвання цяплічнай гародніны.
«Калі пяць гадоў таму агуркі складалі да 70% ад агульнай вытворчасці, то сёння гэты паказчык складае 50%. Астатняя частка прыпадае на памідоры — 48%, зялёныя культуры і перац — 2%. Рост вытворчасці таматаў эксперты звязваюць са змяненнем структуры попыту на агароднінную прадукцыю закрытага грунту. У прыватнасці, павялічыўся попыт на айчынныя таматы, асабліва на таматы черрі», — адзначылі ў прэс-службе ведамства.
Віцэ-прэзыдэнт асацыяцыі «Цяпліцы Расеі» Андрэй Мядзьведзеў сьцьвярджае, што цяпер назіраецца высокая затаваранасьць рынку агуркамі. Тлумачыцца гэта тым, што агурок - самы хуткарослы і хутка акупляемы прадукт. «Прычым практычна ўсе вытворцы вырошчваюць адзін гатунак агуркоў. Больш адборных відаў прадукцыі вы нідзе не ўбачыце», - адзначае спадар Мядзведзеў. Ён дадае, што імпартазамяшчэнне па памідорах у рэгіёне не праводзіцца, бо памідоры вырошчваць даўжэй, складаней і даражэй.
«На перац, баклажаны і іншую гародніну ўвагі не звяртаюць. Прадпрымальнікі ня хочуць зацягваць у сваім бізнэсе выплату доўгатэрміновых крэдытаў, неабходных для вырошчваньня гэтых культураў. Усё гэта патрабуе стымуляцыі, матывацыі з боку дзяржавы, а яе на дадзены момант няма», — кажа Андрэй Мядзведзеў.
На IV Аграрным форуме «Садавіна і гародніна Расіі — 70», які прайшоў у канцы кастрычніка ў Сочы, 2022% салодкага перцу, які спажываюць расейцы, прыпадае на імпарт, паведаміла начальнік аддзела раслінаводства і грыбоўніцтва «Интерагра» Наталля Давыдзенка. . У асноўным салодкі перац прывозяць, па яе словах, з Ізраіля, Турцыі і Кітая. Спадарыня Давыдзенка ўпэўненая, што замясціць імпарт гэтай культуры ўласнай вытворчасцю цалкам рэальна, але для гэтага неабходна вырашыць шэраг задач.
«Перац вырошчваюць у адкрытым і закрытым грунце, і ўраджайнасць істотна адрозніваецца. Для Расіі больш падыходзіць вырошчванне культуры салодкага перцу ў цяпліцах. Аднак вытворчасць стрымлiваецца агратэхнiчнымi (высокiя працазатраты i ўмоўна нiзкiя ўраджаi ў цяплiчнай вытворчасцi; адсутнасць iнтэнсiўных тэхналогiй сельскагаспадарчай тэхнiкi, машын для нарыхтоўкі пушніны, лiнiй па перапрацоўцы i фасоўцы) i сацыяльна-эканамiчнымi фактарамi (адсутнасць культуры пастаяннага спажывання). і высокі кошт у параўнанні з іншай гароднінай)», — адзначыла спадарыня Давыдзенка.
Санкцыі б'юць па маржы
Ва ўмовах санкцыйнага ціску на Расею вытворцы сутыкнуліся з ростам коштаў на матэрыялы, неабходнасьцю пошуку новых пастаўшчыкоў і альтэрнатывы сыравіне і матэрыялам, якія сыходзяць з расейскага рынку, а таксама неабходнасьцю зьмены тэрміны здачы, - канстатуе Юлія Тулупнікава. «Цяжэй за ўсё даводзіцца малым прадпрыемствам і фермерскім гаспадаркам, — гаворыць яна.
Цяжкасці ўзнікаюць у першую чаргу з-за высокай долі імпартнага кампанента ў вытворчасці цяплічнай агародніны. Так, паводле слоў Андрэя Мядзведзева, амаль 80% насення, 60% сродкаў аховы раслін, 70% чмялёў для апылення — замежныя. Камплектуючыя для раслінаводчага абсталявання, у прыватнасці для газапоршневых установак для выпрацоўкі электраэнергіі, клімат-кантролю, сартавальнага і ўпаковачнага абсталявання, сталі дарагімі і цяжкадаступнымі.
Пра гэта кажуць у прэс-службе гандлёвай сеткі «Магніт». «У гэтым годзе ў нас былі цяжкасці з закупкай насення, угнаенняў, сродкаў біяабароны раслін, запчастак. Мы вырашаем іх шляхам развіцця і пашырэння кааперацыі з айчыннымі пастаўшчыкамі, а таксама выбудоўваючы альтэрнатыўныя каналы паставак», — кажуць у кампаніі.
Павелічэнне кошту сыравіны, прамматэрыялаў, транспарту значна павялічвала выдаткі сялян, што адбівалася на сабекошце прадукцыі.
«У той жа час, дзякуючы добраму ўраджаю, рост коштаў на агародніну практычна незаўважны. Скажам, памідоры сёння каштуюць прыкладна столькі ж, колькі і летась», — каментуе Юлія Тулупнікава. У выніку маржынальнасць цяплічнай вытворчасці агародніны ў 2022 годзе значна знізілася.
Гародніне патрэбна падтрымка
Вытворчасць цяплічных гародніны ў Расіі няўхільна расце. «Калі станоўчая дынаміка захаваецца, то да канца 2022 года ўраджай складзе каля 1.5 млн тон, што на 7% больш, чым у 2021 годзе, і гэта абновіць мінулагодні рэкорд. Павелічэнне аб'ёмаў вытворчасці дасягаецца як за кошт уводу новых плошчаў, так і за кошт павелічэння ўраджайнасці», — прагназуе Юлія Тулупнікава. Яна дадае, што ў Краснадарскім краі за апошнія пяць гадоў вытворчасць агародніны вырасла на траціну.
На Кубані ёсць усе ўмовы для вырошчвання цяплічных гародніны, кажа аналітык даследчай кампаніі NTech Марыя Закатава. «Гэта і спрыяльны клімат, і ўрадлівыя глебы. Акрамя таго, ёсць субсідыі з боку дзяржавы ў выглядзе кампенсацыі сродкаў на будаўніцтва цяпліц для вырошчвання агародніны абароненага грунту, якія кампенсуюць да 25% кошту будаўніцтва», — кажа спадарыня Закатава.
Для далейшага развіцця галіны, на думку спецыялістаў, неабходная мадэрнізацыя цяплічных комплексаў вобласці, выкарыстанне высокаэфектыўных сістэм ацяплення, а таксама падтрымка малых і сярэдніх сельскагаспадарчых гаспадарак.
«Ёсць льготныя крэдыты, ёсць растэрміноўка, ёсць нават кампенсацыя часткі выдаткаў на электраэнергію пры выкарыстанні штучнага асвятлення ў цяпліцах. Мер шмат, але яны не разлічаны на выгляд тавару», — кажа Андрэй Мядзведзеў. Ён удакладняе, што аграрыям сёння не хапае пазыковых сродкаў для забеспячэння аператыўнай дзейнасці. «Трэба стымуляваць не толькі будаўніцтва цяпліц, як гэта робіцца сёння, але і працэс вырошчвання шырокага спектру гародніны. Дзяржпадтрымка не выбарачная. Гэта не стымулюе вырошчванне пэўных відаў прадукцыі, якой у краіне не хапае», — падкрэслівае спадар Мядзведзеў.
Дарэчы, асацыяцыя «Цяпліцы Расіі» ў сакавіку звярнулася да прэм'ер-міністра РФ Міхаіла Мішусціна з прапановай аб шэрагу неабходных, на думку аграрыяў, мер дзяржаўнай падтрымкі. У прыватнасці, гэта павелічэнне ліміту льготнага кароткатэрміновага крэдытавання да 1.5 мільярда рублёў, павелічэнне кампенсацыі крэдытным арганізацыям ільготных кароткатэрміновых і інвестыцыйных крэдытаў да 100% ключавой стаўкі ЦБ РФ. Федэрацыя; устанаўленне крэдытных канікул тэрмінам на 1 год для пагашэння інвестыцыйных крэдытаў з захаваннем ільготных ставак, кампенсацыі часткі затрат на набыццё сыравіны, матэрыялаў, работ і паслуг з улікам валютнага складніка і інш.
У прэс-службе гандлёвай сеткі «Магніт» дадаюць, што паспяховая вытворчасць цяплічнай агародніны, у тым ліку, залежыць ад развіцця такіх напрамкаў, як селекцыя і насенняводства, а таксама актыўнай працы з аграрнымі ВНУ ў частцы інтэграцыі навуковых ведаў у практычныя. дзейнасці.
Акрамя таго, на прадпрыемстве адзначаюць недахоп агароднінных кадраў. «Ад якасці і прадукцыйнасці гэтых работнікаў шмат у чым залежыць вынік працы цяплічных комплексаў. Каб ліквідаваць дэфіцыт гэтых спецыялістаў, Магніт выкарыстоўвае розныя віды матывацыі для ўтрымання такіх супрацоўнікаў, фарміруе кадравы рэзерв спецыялістаў і кіраўнікоў, паляпшае ўмовы працы, рэгулярна праводзіць даследаванні задаволенасці персаналу, прыцягвае студэнтаў КубГАУ. Напрыклад, праводзяцца конкурсы з універсітэтам на найбольш цікавыя і эфектыўныя даследаванні для вытворчасці з выплатай заахвочванняў і персанальных стыпендый ад гандлёвай сеткі», — кажуць у кампаніі. Аднак праблема, на думку экспертаў, застаецца сістэмнай для галіны і патрабуе ўвагі дзяржавы.
Маргарыта Сінкевіч
Крыніца: https://www.kommersant.ru